Lu Yu

Lu Yu 陸羽, autor „Księgi herbaty”, pierwszego na świecie poświęconego jej dzieła, jest przez Chińczyków nazywany „bogiem” lub „świętym” herbaty (cha shen 茶神 lub cha sheng 茶聖). Pisząc o ludziach herbaty wypada więc zacząć od niego…

Lu Yu (733 – 804) urodził się w miejscowości Jingling w prowincji Hubei. Osierocony jako małe dziecko, został przygarnięty przez mnicha Zhiji i wychowywał się w klasztorze. Tam otrzymał edukację, poznawał księgi buddyjskie, ale nie zdecydował się zostać mnichem. Zhiji, znawca herbaty, nauczył go także sztuki jej przyrządzania. Biografia Lu Yu zawarta w Kronice Dynastii Tang podkreśla, że od dzieciństwa nie pociągała go filozofia buddyjska, bliska natomiast mu była myśl Konfucjusza i Mencjusza. Dawał temu wyraz kwestionując nauki wpajane mu przez opiekuna, za co został ukarany przydziałem do najcięższych prac: sprzątania latryn i wypasania klasztornych bawołów. W rezultacie w wieku 13 lat uciekł z klasztoru i przyłączył się do wędrownej trupy teatralnej. Był inteligentny i obdarzony poczuciem humoru, a przy tym ujawnił talent aktorski, szybko więc zaczął odnosić sukcesy jako wykonawca ról komediowych i autor scenariuszy. Dzięki temu miał okazję poznać wiele wpływowych osób, zwłaszcza że podczas rebelii An Lushana wiele z nich schroniło się przed działaniami wojennymi na południu Chin, w rodzinnych stronach Lu Yu. Szczególnie ważna okazała się dla niego znajomość z pewnym uczonym, który umożliwił mu dalszą edukację i zachęcił do studiów nad herbatą. Kiedy zyskał już sławę jako znawca herbaty, na zamówienie pewnego kupca przeprowadził kilkuletnie badania, podróżując po ośrodkach wytwarzania herbaty. Następnie sporządził raport o najlepszych chińskich herbatach, dzięki któremu kupiec się wzbogacił, a Lu Yu otrzymał hojne wynagrodzenie, które pozwoliło mu osiąść w prowincji Zhejiang, w miejscu słynnym z piękna krajobrazu i herbaty. Oddał się tam dalszym studiom i twórczości literackiej. Właśnie wtedy powstała „Księga herbaty” i wiele innych utworów, między innymi poezji, z których większość nie przetrwała do naszych czasów. Jednakże największą sławę przyniosła Lu Yu właśnie „Księga herbaty”, która do dzisiaj pozostaje najsłynniejszym i najczęściej cytowanym dziełem o herbacie.

Grób Lu Yu w Miaoxi, fot. Jarek Szymański

Lu Yu wkrótce po śmierci zaczęto nazywać „świętym herbaty”, a później nawet „bogiem herbaty”. To drugie określenie jest dzisiaj traktowane raczej jako metafora, znak uznania dla jego zasług dla kultury herbaty. Dobrze jednak pamiętać, że do niedawna, a w niektórych rejonach Chin także i obecnie, było ono traktowane całkiem dosłownie. W chińskim panteonie istniała hierarchia odpowiadająca ziemskiej hierarchii urzędniczej z cesarzem na czele, w której można było awansować lub zostać zdegradowanym, a każde bóstwo miało swój zakres kompetencji. Bogami zostawali wybitni zmarli czy bohaterowie, czasem „mianowani” na to „stanowisko” przez żyjącego cesarza, a częściej uznani za bóstwa przez darzący ich szacunkiem lud. W ten sposób Lu Yu został bogiem herbaty, któremu oddawno cześć stawiając przed jego figurką trociczki i, oczywiście, czarkę jego ulubionego napoju.

Na temat: Kultura herbaty, Ludzie herbaty
Hasła: Lu Yu