Herbata chińska

Zapraszamy na Świąteczny Kiermasz Herbaciany. Na kosztowanie herbaty i świętowanie naszego wspólnego spotkania, na przedsmak zbliżających się świąt Bożego Narodzenia.

5-6 grudnia w studio plastycznym „Ścieżka” przy ul. Nowogrodzkiej 25 lok. 33 będziemy przedstawiać herbatę chińską, zachęcać do jej picia i doświadczania. W sobotę od godz. 17.00 do 21.00 i przez całą niedzielę od godz. 11.00 do 17.00 będziecie mogli zobaczyć pokaz parzenia i skosztować herbatę parzoną na sposób gongfu cha („herbaty pracochłonnej. Będziecie też mogli zakupić najlepsze chińskie herbaty, naczynka i akcesoria do ich parzenia, żeby cieszyć się nimi i obdarowywać w nadchodzącym Świątecznym Czasie.

Wśród licznych prezentów do nabycia będą również karnety i zaproszenia na przyszłoroczne spotkania herbaciane i warsztaty oraz prace plastyczne twórców związanych ze „Ścieżką”, a wśród nich: obrazy, szkice, kaligrafie i kartki świąteczne. Sam Lech Żurkowski, Gospodarz „Ścieżki”,  będzie kaligrafował życzenia na życzenie (sobota 17.00-19.00 i niedziela 13.00-17.00). Konrad Świtała z Grażyną, będą przez cały czas trwania Kiermaszu malowali na miejscu portrety.

Zapraszamy do wspólnej radości ze stawianych kresek, smakowanych herbat, składanych życzeń i nabywanych prezentów!

Pochodzenie nazwy herbata w językach europejskich

Współcześni Chińczycy najczęściej określają herbatę znakiem 茶, po mandaryńsku wymawianym chá, a w dialekcie Min, którym mówią mieszkańcy prowincji Fujian – tê. Od niego pochodzą nazwy herbaty w językach europejskich. Tam, gdzie trafiała ona drogą morską z południowych Chin, jej określenia wywodzą się od południowej wymowy tê , np. tea po angielsku, thé po francusku, té po hiszpańsku, Tee po niemiecku, thee po holendersku. Natomiast w krajach, do których docierała drogą lądową z Chin północnych, upowszechniły się określenia pochodzące od północnego słowa chá, np. чай po rosyjsku, čaj po czesku. Myślę, że mogą się one wywodzić od całego wyrażenia chá yè 茶葉, czyli „liście herbaciane”. Polskie określenie „herbata” wypada na ich tle bardzo oryginalnie, a pochodzi z połączenia łacińskich słów herba (trawa, zioło, roślina) i thea.

Herbata czyli 茶

Znak 茶 (wymawiany chá lub tê, lub inaczej – w zależności od dialektu) upowszechnił się w czasach dynastii Tang dzięki napisanej przez Lu Yu „Księdze herbaty” (茶經 Cha jing). Wcześniej w użyciu były inne znaki, z których najczęściej stosowany był 荼 tú, różniący się od 茶 tylko jedną kreską. Kłopot jednak w tym, że mógł oznaczać kilka różnych gatunków roślin. Nie zawsze można z całą pewnością ustalić, czy w danym tekście oznacza on właśnie roślinę Camellia sinensis.

Co oznacza 茶?

Co znaczy słowo chá? Przeczytałam ostatnio, że oznacza „młody listek”, co nie jest prawdą. Mówiąc chá Chińczycy mogą mieć na myśli 1) herbatę (napój) 2) suche liście herbaciane 3) krzew herbaciany, a czasami także „herbatkę” – napar ziołowy lub owocowy z roślin innych niż Camellia sinensis. W czasach dynastii Tang chá było także poetyckim określeniem młodej dziewczyny.

W powtarzanych opiniach, w internecie, książkach i prasie (głównie polskojęzycznej) spotykam się często z różnymi nieprawdziwymi informacjami o herbacie. Wielokrotnie powtarzane zaczynają funkcjonować jako mity, powszechnie uważane za prawdziwe. Na tym blogu chcemy je obalać, oczywiście z punktu widzenia chińskiej wiedzy o herbacie. Na pierwszy ogień pójdzie opinia, z którą ostatnio często się spotykam: „biała herbata jest najdroższa na świecie”. Czy rzeczywiście?

To prawda, że biała herbata jest zwykle bardzo droga, choćby dlatego, że jest dość rzadka i do niedawna była wytwarzana wyłącznie w Chinach. Białe herbaty są poza tym wytwarzane z najmłodszych liści i pąków liściowych (nigdy z pąków kwiatów!), których dla uzyskania 1kg suchej herbaty potrzeba znacznie więcej niż rozwiniętych liści. Kosztowne są zwłaszcza gatunki wytwarzane wyłącznie z pąków wyrastających ze szczytu pędu (np. Baihao Yinzhen – „Srebrne Igły”). Jednak o rodzaju herbaty decyduje głównie sposób obróbki, a nie surowiec. Dlatego na rynku można spotkać tańsze herbaty białe, zawierające nie tyko pąki, ale i rozwinięte liście. Ostatnio, wraz ze wzrostem popularności tego rodzaju herbaty, w sprzedaży pojawiły się też tanie herbaty białe w torebkach. Jednocześnie wiele herbat z innych rodzajów, np. wysokiej klasy herbaty turkusowe, zielone czy bardzo rzadkie herbaty żółte osiąga wyższe ceny niż przeciętnej jakości herbaty białe.